“Poëzie, ironie en saudade: Fado in ABC Libertas”
De Portugese musicus Emanuel Pessanha van de bekende fadoband Quatro Ventos brengt samen met Pieter Klaassen Portugese fado ten gehore tijdens de zesde editie van de Folk Sessions. In deze nieuwe reeks concerten in het Arnhems Boeken Café (ABC) Libertas kun je elke maand luisteren naar live muziek uit verschillende landen en culturen. Op 28 maart kun je genieten van Portugese fadomuziek door Emanuel Pessanha & Pieter Klaassen.
Fado is het Portugese levenslied. Het ontstond in de 19e eeuw in Lissabon, een verzamelpunt voor reizigers uit de hele wereld, zoals Brazilë en Angola. Hierdoor heeft fado opvallende Afro-Braziliaanse invloeden, die je vooral terugziet in de dans- en muziekstijl. De teksten zijn beïnvloed door Portugese en andere Europese poëziestijlen. De traditionele uitvoering van fado bestaat uit een fadista (zanger(es)) met een guitarra of guitarra Portuguesa, een viola of viola de fado en eventueel een viola baixo (akoestische basgitaar). Emanuel Pessanha en Pieter Klaassen van de band Quatro Ventos brengen deze muziek bij Libertas ten gehore met zang, gitaar, Portugese gitaar en mondharmonica.
Emanuel kwam in 1988 naar Nederland met een koffer vol kunst en muziek. “Ik ben opgegroeid op de Azoren met veel Franse muziek. Mijn vader kwam uit Lissabon en zong veel fado. Zelf had ik meer interesse in blues muziek, maar uiteindelijk heb ik me door een muzikale vriend, Louis Alberto, laten overtuigen om Portugees te gaan zingen. Vervolgens verhuisde ik naar Amsterdam voor de liefde. Helaas heeft dit geen stand gehouden, dus ben ik naar Nijmegen vertrokken. Daar begon ik te spelen in een kleine band met Portugese volksmuziek.” “Ondertussen speel ik al 25 jaar in mijn eigen band, Quatro Ventos. Onze band bestaat uit vier muzikanten, allemaal uit verschillende windrichtingen. Vandaar de naam Quatro Ventos. Maar bij Libertas zijn we voor een avondje even Dos Ventos!”
Fado ontstond in de arme wijken van Lissabon en werd voornamelijk gespeeld op straat of in kroegen, tavernes en bordelen. Het was van oorsprong echte volksmuziek. Een belangrijke term voor fado is ‘saudade’, oftewel het noodlot. Veel van de liedjes hebben dan ook een melancholische en fatalistische toon. Een van de bekendste fadozangeressen is Maria Severa, een prostituee die verliefd werd op een graaf en zo in hofkringen terecht kwam. De graaf vroeg haar om op te treden in zijn paleis en zo bereikte ze een heel nieuw publiek, de aristocratische elite. Hierna verspreidde fado zich ook over betere uitgaansgelegenheden en concertzalen. In de loop van de 20e eeuw werd het een erkende zangkunst.
Het kan troost bieden om herkenning te vinden in de teksten
Emanuel: “Wat ik zo mooi vind aan fado is dat het een interpretatie van poëtische teksten is, met veel emoties. De teksten hebben een diepere betekenis en gaan over herkenbare onderwerpen, zoals liefde, verdriet en jaloezie, of bijvoorbeeld over echtscheiding. Het kan troost bieden om herkenning te vinden in de teksten. Maar sommige liedjes bevatten ook ironie of humor. Het is zo’n gevarieerde muziekstijl en iedereen interpreteert die liedjes op hun eigen manier.”
Tekst: Hanna Cremers
Let op: voor de Folk Sessions kun je vooraf niet reserveren. Er is beperkte zitgelegenheid, dus kom op tijd voor een goed plekje.
Het is wel mogelijk om te reserveren voor het eten vooraf, maar vanwege de aanvangstijd (20.00u) wordt er na 19:30u géén diner van de Pasta Family meer geserveerd in het café.